Waterfall, czyli model kaskadowy

W świecie zarządzania projektami jednym z najstarszych i najbardziej tradycyjnych podejść do realizacji zadań jest model kaskadowy, znany również jako waterfall. Choć współczesne metodyki agile zdobywają coraz większą popularność, model kaskadowy nie traci swojego znaczenia i nadal znajduje zastosowanie w wielu branżach. W poniższym tekście przyjrzymy się bliżej modelowi waterfall, jego charakterystycznym cechom, zaletom oraz ograniczeniom.

Cechy modelu waterfall

Model waterfall to tradycyjne podejście do zarządzania projektami, które charakteryzuje się liniowym procesem realizacji projektu. Jego główne cechy to:

• Sekwencyjność - waterfall zakłada sekwencyjne wykonywanie etapów projektu. Każda faza rozpoczyna się dopiero po zakończeniu poprzedniej, co oznacza, że każdy etap jest zależny od poprzedniego.

• Odpowiedni dla projektów o ustalonych wymaganiach i stałym zakresie - najlepiej sprawdza się w przypadku projektów, gdzie wymagania są jasno określone i mało prawdopodobne jest ich zmienność w trakcie trwania.

• Kontrola nad postępem - dzięki linearnemu charakterowi modelu waterfall, łatwo jest monitorować postęp projektu na poszczególnych etapach. To pozwala na lepszą kontrolę nad harmonogramem i budżetem.

• Ostateczne wdrożenie na końcu - pełna wersja produktu lub projektu jest dostarczana klientowi dopiero po zakończeniu wszystkich etapów pracy. Ostateczne wdrożenie następuje po zakończeniu testów i akceptacji.

Zalety modelu waterfall

Model waterfall, mimo że jest uznawany za tradycyjny i stosunkowo "sztywny", posiada pewne zalety, które sprawiają, że nadal znajduje zastosowanie w niektórych projektach. Do głównych zalet tego podejścia zaliczamy:

• Prosta struktura - jest łatwy do zrozumienia i wdrożenia. Jego struktura, oparta na sekwencji faz, sprawia, że jest intuicyjny dla zarządzających projektami i członków zespołu.

• Jasne i określone cele faz projektu - każda faza projektu w modelu waterfall ma jasno określone cele i zadania. To pozwala na klarowne zrozumienie postępu prac oraz na efektywne monitorowanie harmonogramu i kosztów.

• Dokładne specyfikacje przed rozpoczęciem prac - model waterfall zakłada, że wszystkie wymagania są dokładnie zdefiniowane przed rozpoczęciem prac. To może być zaletą w przypadku projektów, gdzie istnieje niska zmienność wymagań w trakcie trwania projektu.

• Prosta kontrola nad postępem - dzięki linearnemu charakterowi modelu łatwo jest kontrolować postęp projektu na poszczególnych etapach. To ułatwia monitorowanie, raportowanie i zarządzanie ryzykiem.

• Łatwe przypisanie zadań i odpowiedzialności - struktura sekwencyjna ułatwia przypisanie konkretnych zadań i odpowiedzialności dla poszczególnych członków zespołu w ramach każdej fazy projektu.

• Łatwe zrozumienie dla interesariuszy - prosta i sekwencyjna struktura modelu waterfall ułatwia zrozumienie postępu projektu dla interesariuszy zewnętrznych, co może być istotne w kontekście komunikacji projektowej.

• Dokładna dokumentacja - każda faza projektu w modelu waterfall wymaga dokładnej dokumentacji. To pozwala na utrzymanie pełnego zapisu dotyczącego postępu prac, co może być istotne dla audytów, kontroli jakości oraz późniejszego utrzymania projektu.

Wady modelu waterfall

Model waterfall, choć kiedyś szeroko stosowany, posiada szereg istotnych wad. Często krytykowana jest jego sztywna i liniowa struktura. W trakcie realizacji projektu konieczne jest przejście przez ściśle zdefiniowane fazy, a zmiany są trudne do wprowadzenia po rozpoczęciu kolejnej. To ograniczenie powoduje brak elastyczności wobec ewentualnych zmian w trakcie projektu.

Ponadto, model waterfall jest niewłaściwy w przypadku działań, gdzie wymagania klienta mogą ulec zmianie lub ewoluować w trakcie ich trwania. Brak możliwości wcześniejszego uwzględnienia opinii i feedbacku klienta może prowadzić do sytuacji, w której dostarczony produkt nie spełnia rzeczywistych oczekiwań.

Wprowadzanie poprawek czy nowych funkcji w późniejszych fazach projektu może być kosztowne i czasochłonne, co zwiększa ryzyko opóźnień w dostarczeniu produktu końcowego.

Ostatecznie, model waterfall, mimo swojej prostoty, może być niewystarczający wobec współczesnych dynamicznych i zmiennych potrzeb rynku. Często uznawany za mniej efektywne rozwiązanie niż nowoczesne metodyki, takie jak agile.